کاهش هزینه ۳۰ تا ۶۰ درصدی بومی‌سازی اقلام راهبردی

کاهش هزینه ۳۰ تا ۶۰ درصدی بومی‌سازی اقلام راهبردی در قانون تولید بار اول

اهمیت طرح تولید بار اول در پیدا کردن جامعه‌ هدف و ایجاد بازار را می‌توان از این جهت سنجید که به کمک این قانون تا به امروز 23 قرارداد به ارزش 20 میلیون دلار به نتیجه رسیده است.

سازوکار «تولید بار اول» رهیافت مهمی در زمینه بومی‌سازی تجهیزات و فرایند‌های گلوگاهی در صنایع است که مضاف بر ایجاد بازاری تضمین‌شده برای دانش‌بنیان‌ها، همکاری بین بخش صنعتی و این شرکت‌ها را تسهیل کرده است؛ در مسیر دانش‌بنیان‌ها «تولید بار اول» قانونی راهگشا و مترقی محسوب می‌شود؛ اهمیت این طرح در پیدا کردن جامعه‌ هدف و ایجاد بازار را می‌توان از این جهت سنجید که به کمک این قانون تا به امروز 23 قرارداد به ارزش 20 میلیون دلار به نتیجه رسیده است. علی‌اکبر پرج، مدیر دبیرخانه تولید بار اول معاونت علمی ریاست‌جمهوری، یکی از مهم‌ترین خلاء‌های موجود در اقتصاد کشور را ارتباط میان صنایع و شرکت‌های دانش‌بنیان دانست و افزود: این حلقه گمشده با همکاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در قالب طرح تولید بار اول یافت شد. در این راستا انواع و اقسام روابط وجود دارد که کارگروه تولید بار اول با توجه به نوع محصول نیازمند بومی‌سازی، سطح تولیدات شرکت‌های توانمند حوزه دانش‌بنیان و همچنین میزان پیچیدگی تولید محصول اقدام به تنظیم سناریو بومی‌سازی و قراردادهای تولید بار اول می‌کند. وی با اشاره به پیگیری برنامه ترویج قانون جهش تولید دانش بنیان در معاونت علمی و فناوری، ادامه داد: در قانون جهش تولید دانش‌بنیان، نحوه چگونگی استفاده از ظرفیت‌های دانش‌بنیان‌هارا مد نظر قرار داده‌ایم که دو ظرفیت به ‌صورت ویژه مطرح است: نخست اعتبار مالیاتی و دیگری قانون تولید بار اول. پرچ، قانون «تولید بار اول» را مهمترین راهکار بی‌اثر کردن تحریم‌ها علیه صنایع کشور در دولت سیزدهم خواند و افزود: سیاست تولید بار اول رویکردی است که زمینه را برای ورود جدی و بیش از پیش دانش بنیان‌ها به حوزه صنایع بزرگ کشور فراهم کرده است. این سیاست مهم در زمینه بومی‌سازی اقلام راهبردی صنایع مختلف علاوه بر به حداقل رساندن اثر تحریم‌ها موجب شد کشور مواجهه فعالانه با تحریم‌ها داشته باشد و در صنایع مختلف به سمت خودکفایی حرکت کند. محصولی تولید بار اول است که دانش‌بنیان باشد (براساس فهرست موجود دسته‌بندی محصولات دانش‌بنیان)، سابقه فروش نداشته باشد (براساس اظهارنامه‌های مالیاتی) و مشابه داخلی نیز نداشته باشد (تغییر فناورانه داشته باشد). همچنین افزایش عمق ساخت داخل، استفاده از یک فناوری جایگزین و تغییر ابعاد و مقیاس محصول از جمله مصادیق تغییرات فناورانه است که می‌تواند منجر به تولید بار اول شود. به گفته او، استفاده از تولیدات بار اول در صنایع نفت و گاز و نیز صنایع نیروگاهی آغاز شده و در صنایع دیگر در حال گسترش است و کارگروه تولید بار اول نقش کلیدی در بین صنایع و دانش‌بنیان‌ها را بر عهده دارد که حاصل این تنظیم گری، تولید محصولات دانش‌محور و رقابت‌پذیر خواهد بود.

افزایش سقف ابلاغیه های حوزه انرژی به ۷۲۵ میلیارد تومان

پرچ با اشاره به تغییرات و تحولات متعدد قانون تولید بار اول، بیان کرد: این تغییر و تحولات در بحث سقف ابلاغیه ها، کمی پررنگ تر است؛ در سال ۹۸ صدور مصوبه جهش تولید دانش‌بنیان با ابلاغیه پرداخت حداکثر ۵۰ میلیارد تومان به هر طرح صورت گرفت. سال ۹۹ مصوبه تمدید شد و سقف پرداختی به ۱۰۰ میلیارد تومان رسید؛ در سال ۱۴۰۰ نیز این مصوبه مجددا تمدید شد و سقف پرداختی به ۳۰۰ میلیارد تومان افزایش یافت. مدیر دبیرخانه تولید بار اول معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری ادامه داد: در نهایت، در سال ۱۴۰۱ قانون جهش تولید دانش بنیان و دستورالعمل کارگروه تولید بار اول رسما تصویب شد و امکان اجرای طرح تولید بار اول تا سقف ۵۰۰ برابر معاملات متوسط، درحوزه انرژی و درسایرحوزه‌ها 250 برابر اعلام شد. در نتیجه، در سال ۱۴۰۲ سقف هر ابلاغیه‌ در حوزه انرژی به ۷۲۵ میلیارد تومان و در حوزه‌های غیرانرژی به 362.5 میلیارد تومان افزایش یافت.

۱۰۰ قرارداد تولید بار اول به ارزش ۱۸۰ میلیون دلار قطعی شد

مدیر دبیرخانه تولید بار اول معاونت علمی به بیان آمار کلی از حوزه قانون تولید بار اول پرداخت و اظهار کرد: از تعداد ۴۰۰ درخواست ارائه‌شده، ۱۴۰ طرح به ارزش 322 میلیون دلار (معادل 13.2 هزار میلیارد تومان) موفق به دریافت ابلاغیه عدم الزام به برگزاری مناقصات شده که ۱۰۰ طرح به ارزش ۱۸۰ میلیون دلار (معادل 7.4 هزار میلیارد تومان) به قرارداد قطعی رسیده و تاکنون 23 قرارداد به ارزش ۲۰ میلیون دلار (معادل 820 میلیارد تومان) به اتمام رسیده است. همچنین بهره‌مندی دستگاه‌ها از قانون تولید بار اول بدین ترتیب بوده است که وزارت نفت با ۶۸ درصد در صدر قرار دارد و وزارتخانه های نیرو با ۱۳ درصد، ارتباطات و فناوری اطلاعات با شش درصد، تعاون، کار و رفاه اجتماعی با سه درصد، راه و شهرسازی با سه درصد در رده های بعدی قرار دارند. میزان بهره مندی سایر دستگاه‌ها از قانون تولید بار اول نیز مجموعا ۷ درصد بوده است. او با اشاره به ابلاغیه‌های شرکت‌های دانش‌بنیان گفت: 81 ابلاغیه در مجموع به ارزش 156 میلیون دلار به شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا، 26 ابلاغیه به ارزش 101.5 میلیون دلار به شرکت‌های دانش‌بنیان نوآور و 32 ابلاغیه به ارزش 64 میلیون دلار به شرکت‌های دانش‌بنیان فناور تعلق داشته است. پرچ در پایان خاطر نشان کرد: از جمله دستاوردهای بزرگ اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان در قالب برنامه تولید بار اول، کاهش هزینه حاصل از بومی‌سازی اقلام راهبردی بین ۳۰ تا ۶۰ درصد بوده است.

گامی بلند برای نزدیک شدن به معاملات بزرگ با تولید بار اول

پرچ با اشاره به اینکه براساس مصوبه هیات وزیران در سال 1402، معامله بزرگ به معاملات به مبلغ بالای 14 میلیارد و 500 میلیون ریال اطلاق می شود، افزود: شرکت دانش بنیانی که قصد فروش یک محصول برای اولین بار را دارد، معمولا نمی‌تواند معاملاتی را با مبالغ چشم‌گیر تجربه کند اما قانون «تولید بار اول» امکان ورود دانش‌بنیان ها به معاملات بزرگ تا سقف 500 برابر معاملات متوسط (معادل 725 میلیارد تومان در سال 1402)، را فراهم می کند. تضمین خرید، ایجاد مرجع فروش، قرار گرفتن در فهرست بلند تامین‌کنندگان، عدم حضور در مناقصه، برندسازی ناشی از اجرای طرح تولید بار اول، امکان پرداخت تا سقف ۵۰ درصد به عنوان پیش‌پرداخت و دیگر زیرساختهای حمایتی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان از طرح های تولید بار اول، از دیگر مزایای تولید بار اول برای شرکت‌های دانش‌بنیان است.