توسعه نوآوری‌های اجتماعی از آسیب‌های اجتماعی ناشی از نوآوری فناورانه پیشگیری می‌کند.

ضرورت توسعه نوآوری‌های اجتماعی برای پیشگیری و کنترل آسیبهای اجتماعی ناشی از نوآوری‌های فناورانه

دهقانی با اشاره به این که نوآوری‌های فناورانه در کنار مزایای زیادی که دارند آسیب‌ها و شکافهای اجتماعی را نیز در پی دارند، توسعه نوآوری‌های اجتماعی را برای پیشگیری و کنترل آسیبهای اجتماعی ناشی از نوآوری‌های فناورانه ضروری عنوان کرد.

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در نشستی با جمعی از کنش‌گران اجتماعی و فعالان حوزه سازمان‌های مردم نهاد در راستای بررسی امکان دانش‌بنیان شناخته شدن مجموعه‌های مردم نهاد نوآور اظهار داشت: تعاریف اولیه که از نوآوری به عنوان یک مقوله جدید مطرح شد، عمدتا فناورانه بود. نوآوری‌های فناورانه که بر مبنای ایجاد و توسعه یک فناوری شکل می‌گیرند به رغم فوایدی که دارند آسیب‌هایی را هم به دنبال دارند که از مهمترین آنها ایجاد شکاف‌ها و گسل‌های جدید در جامعه است که هر از چندگاهی با توجه به اختلاف پتانسیل دو طرف شکاف، لرزه‌های بزرگی را در جامعه ایجاد کنند. نوآوری‌های فناورانه به شکل‌گیری یک نسل دانشمند، عالم و بعضاً متفکر ثروتمند منجر شده‌اند که بر گرده مردم سوار می‌شوند. مثال بارز آن، «اوبر» است که کل سیستم تاکسیرانی سنتی، دفاتر محلی و انبوه کسب و کارها و خدمات مرتبط با این حوزه را نابود کرده و در مقابل منافع هنگفتی را نصیب یک جامعه الیت کوچک کرده است. نمونه‌های دیگری از این قبیل نوآوری‌های فناورانه را در کشور خودمان هم می‌بینیم که ناگهان بازار تعداد عظیمی از خرده فروشی‌ها و مغازه‌های محلی و انبارداران و ...‌ را از بین برده است. آسیب‌های نوآوری‌های فناورانه باعث شد مقوله دیگری تحت عنوان نوآوری اجتماعی شکل بگیرد که مخاطب آن عمدتا نوآوری‌هایی است که توسط افراد عادی و استعدادهای غیرعلمی شکل می‌گیرد. تجربه نشان داده کشورهایی که علاوه بر نوآوری‌های فناورانه به نوآوری اجتماعی هم توجه دارند در کنترل شکاف‌ها و گسل‌های اجتماعی موفق‌تر بوده و اتفاقا اقتصاد بهتری دارند. به عنوان یک عقیده شخصی و هم براساس تجربه جهانی به مقوله نوآوری‌های اجتماعی باور دارم که حقیقتا در کشور ما کمتر به آن توجه شده‌ است. بحث این است که آیا می‌خواهیم خیریه‌ها و سازمان‌های مردم نهاد را دانش‌بنیان کنیم یا می‌خواهیم  شبکه‌ای از دانش‌بنیان‌ها را در خدمت خیریه‌ها بگیریم. اگر بخواهیم خیریه‌ها را دانش‌بنیان کنیم به مشکلاتی بر می‌خوریم که به متن قانون برمی‌گردد و لذا فرایند تغییر آن بسیار زمان‌بر است ولی آیین‌نامه‌ها را می‌توان تغییر داد. در واقع اول باید ببینیم دقیقا دنبال چه هستیم و چه چیزی می‌تواند به سمن‌های ما کمک کند و براساس آن از ظرفیت‌های موجود استفاده کنیم. رییس جمهور و دولت هم به مردمی کردن اقتصاد جدا اعتقاد دارند لذا می‌توان آیین‌نامه‌های خوبی برای حمایت از نوآوری‌های اجتماعی تصویب کرد. وی  پیشنهاد کرد کارگروه مشترکی با حضور سرپرست مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی، سرپرست ستاد فناوری‌های نرم از معاونت علمی و دو نماینده از سازمان‌های مردم نهاد تشکیل شود تا مدل جدیدی خلق کنند.
دکتر دهقانی فیروزآبادی در پایان از فعالان حوزه خیریه‌ها و مشارکت اجتماعی دعوت کرد که نوآوری‌هایی هم در تعریف کار خیر داشته باشند و تصریح کرد: کار خیر فقط کمک به ادامه تحصیل کودکان محروم و ساخت درمانگاه و ... نیست و کمک کردن به یک فارغ‌التحصیل جوان یا شرکت نوپای جمعی از فارغ‌التحصیلان پرانرژی که بعضاً با حمایت همین خیرین و در مدرسه‌های خیرساز تحصیل کرده‌اند، هم کار خیر است و چه بسا باارزش‌تر از کارهای خیر معمول. منظور از کمک به شرکت‌های دانش بنیان، کمک نقدی به آنها نیست بلکه پذیرش ریسک و سرمایه‌گذاری خطرپذیر است که می‌تواند زمینه رشد این مجموعه‌ها و رونق تولید و اشتغال‌آفرینی آنها را فراهم کند.

منبع:

https://isti.ir/