فراهم‌کردن شرایط ورود به صنعت دانش بنیان‌ها

ضرورت مبادی‌محورکردن مجوزدهی به دانش بنیان‌ها

مبادی محورکردن مجوزهای ورود به زیست بوم اقتصاد دانش بنیان نوعی تقسیم کار جدید محسوب می شود که در آن صدور مجوز برای دانش بنیان‌های کوچک به پارک‌های علمی و فناوری و ستادهای توسعه و فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری سپرده خواهد شد.

قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات در سال 1389 برای شروع دانش بنیان شدن اقتصاد کشور طراحی و تصویب شد. حال پس از گذشت حدود سیزده سال از تصویب این قانون، به نظر می رسد با توجه به تحولات ایجاد شده در زمینه های اقتصادی و دانش بنیانی، نیاز است بسترهای جدیدی برای تعیین نحوه مواجهه با شرایط مختلف دانش بنیان‌ها فراهم شود.
واقعیت این است که در حال حاضر ارزیابی شرکت های دانش بنیان به صورت مقطعی و لحظه ای صورت می گیرد. به این معنا که در یک مقطع یک ساله یا شش ماهه به بررسی عملکرد آنها پرداخته می شود. در حالی که شرکت های دانش بنیان از پویایی بالایی برخوردارند و لازم است نحوه ارزیابی آنها نیز مداوم، فرآیندمحور و پویا باشد.
از این رو، ضروری است در یک پروسه، عملکرد شرکت های دانش بنیان بررسی و از ابتدا تا انتهای روند پیشرفت آنها ارزیابی شود. با بررسی مداوم عملکرد این شرکت ها می توان تصمیمات صحیح و مناسب در مورد آنها اتخاذ و قوانین کاربردی‌تری تصویب کرد.
از سوی دیگر، به زعم برخی کارشناسان، اینکه ما یک نگاه تک بُعدی و تنها بر اساس میزان پیچیدگی فناوری به ارزیابی شرکت های دانش بنیان داشته باشیم نیز خطا است. از نظر آنها هر شرکتی که بتواند حوزه اقتصادی و حتی اشتغال را در کشور رشد دهد، دانش بنیان است.
بر این اساس در ارتباط با لزوم بازنگری در ارزیابی شرکت های دانش بنیان با حمیدرضا صالحی، عضو اتاق بازرگانی تهران به گفت و گو نشستیم. وی معتقد است: حمایت و ارتباط با شرکت های دانش بنیان در دنیای امروز یک ضرورت است و از طریق ارتباط مناسب با دانش بنیان ها می توان از توان آنها بهره برد و در راستای قبضه بازارهای جدید گام برداشت.
صالحی با اشاره به وجود ظرفیت های مناسب در داخل کشور در حوزه دانش بنیانی اظهار داشت: ما متخصصانی داریم که نخواسته اند در شرایط سخت کشور را ترک کنند و ایستاده اند تا اقتصاد کشور را رشد دهند. برخی شرکت های بزرگ هم به حمایت از این جوانان متخصص می پردازند. مبادی محورکردن مجوزهای ورود به زیست بوم اقتصاد دانش‌بنیان نوعی تقسیم کار جدید محسوب می شود که در آن صدور مجوز برای دانش‌بنیان‌های کوچک به پارک‌های علمی و فناوری و ستادهای توسعه و فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری سپرده خواهد شد. سیستم مجوزدهی به فعالان عرصه دانش بنیان در کشورمان با توجه به جوان بودن این حوزه در دنیا و البته ایران و همچنین وجود پیچیدگی ها و ظرافت خاص زیست بوم نوآوری و فناوری کشورمان از جمله مسائلی است که بسیاری از فعالان این حوزه برآن اتفاق نظر دارند. در همین ارتباط ششم اردیبهشت ماه امسال بود که معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رییس جمهور در نشست پاسخگویی برخط با فعالان زیست‌بوم فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان کشور که بر بستر سامانه ارتباطات مردمی نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، از تحول در فرآیند ارزیابی و تایید شرکت‌های دانش‌بنیان خبر داد.
روح الله دهقانی فیروزآبادی تصریح کرد: در رویکرد جدید و پس از برگزاری هزاران ساعت نشست تخصصی با حضور برترین شرکت‌ها و فعالان زیست‌بوم فناوری، نوآوری و اقتصاد دانش‌بنیان قرار است شکل جدید و نوآورانه‌ای در ارزیابی و تایید صلاحیت شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه شود که جزییات آن به زودی تصویب و اعلام می شود. دولت به عنوان متولی پیشبرد پروسه دانش بنیانی کشور که می خواهد نقشه راه تعریف کند، باید بتواند بر اساس شاخص های صحیح به ارزیابی شرکت های دانش بنیان بپردازد. بررسی عملکرد شرکت های دانش بنیان تنها بر اساس یک شاخص مبنی بر پیچیدگی فناوری، ما را به نتیجه مطلوب نمی رساند و لازم است شاخص های مختلف را مدنظر داشته باشیم. از سوی دیگر، بررسی های مقعطی نیز کارساز نخواهد بود و باید بتوانیم در یک ارتباط موثر و مستمر با شرکت های دانش بنیان به بررسی عملکرد آنها بپردازیم. باید شرایطی به وجود بیاوریم که دستاوردهای شرکت های دانش بنیان در عمل قابلیت استفاده داشته باشد. لازم است امکان تجاری سازی آنها را به وجود بیاوریم. باید با مطالعات دقیق پیش برویم و به استفاده از ظرفیت های دانش بنیانی کشور بپردازیم. در حال حاضر در حوزه خودرو، استارتاپ ها در حال ارائه برخی راهکارها و مزیت ها هستند و هر کدام در بازارهای ایده آل کار می کنند. در همین راستا، دولت ها بستری فراهم می کنند که جوانان بتوانند در حوزه استارتاپ ها فعال شوند و کار کنند. برخی فرصت ها همزمان با تحولات نوین ایجاد شده است و ما هم باید با تحولات اقتصادی جدید حرکت کنیم و بر اساس این تحولات با دانش بنیان ها ارتباط برقرار کنیم و از ظرفیت های آنها بهره‌مند شویم. مبادی محور کردن مجوزهای ورود به اکوسیستم اقتصاد دانش‌بنیان نوعی تقسیم کار جدید است که در آن صدور مجوز برای شرکت های دانش بنیان کوچک به پارک های علمی و فناوری و ستادهای توسعه و فناوری معاونت سپرده خواهد شد. معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان نیز می تواند به امور شرکت های بزرگ در جهت ورود این شرکت ها به صنعت و انجام فعالیت های تحقیق‌ و توسعه رسیدگی کند و امور شرکت های کوچک را به نهادهای تخصصی کوچک تر بسپارد.