Birkinshaw و Sheehan، ضمن مطالعه پنج ساله خود درباره اقدامات شرکت‌های بزرگ در زمینه مدیریت دانش، مدلی برای توصیف حیات یک فکر یا اندیشه در محیط‌های تجاری طراحی کرده‌اند.
Birkinshaw و Sheehan، ضمن مطالعه پنج ساله خود درباره اقدامات شرکت‌های بزرگ در زمینه مدیریت دانش، مدلی برای توصیف حیات یک فکر یا اندیشه در محیط‌های تجاری طراحی کرده‌اند. این مدل نشان می‌دهد که دانش جدید چیزی نسبتا تیره و تار (اغلب در ذهن یک فرد) است و به‌محض آن‌که مورد آزمون قرار گیرد، شکل می‌یابد و از طریق به‌کارگیری در چند محیط، بالغ می‌شود و پس‌ازآنکه به مخاطبان انتشار می‌یابد، سرانجام به‌صورت گسترده شناخته می‌شود و به‌صورت تخصص و مهارت رایج می‌گردد. آن دسته از مدیران عالی که پویایی‌های چرخه حیات دانش را در صنعت خود می‌شناسند، بهتر می‌توانند معین کنند که سازمان‌شان به چه نوع دانشی نیاز دارد و چگونه می‌تواند ابزارها و فنون مدیریت دانش را به‌طور اثربخش انتخاب کند و توسعه و بهبود دهند.
نمودار چرخه حیات دانش (Birkinshaw و Sheehan)
طبق مدل چرخه حیات دانش، دانش در طول منحنی طی چهار مرحله پیشرفت می‌کند:
خلق، آماده‌سازی، انتشار، و تجاری‌سازی. در هر مرحله چهار دسته عامل باید در نظر گرفته شوند: سیستم‌های غیررسمی برای بسیج فکر و تسهیم دانش، سیستم‌های فناوری اطلاعات، منابع انسانی و روابط با اشخاص بیرونی.
مرحله ایجاد فکر. جوهره مرحله ایجاد فکر این است که هیچ‌کس اندیشه یا مجموعه دانش در حال شکل‌گیری را به‌طور کامل نمی‌شناسد، حتی کسانی که صاحب اندیشه‌اند. ماهیت فرایند ایجاد فکر، آشفته است و به روش‌های رسمی یا چارچوب زمانی خشک به‌خوبی پاسخ نمی‌دهد. سازمان‌ها برای تشویق ایجاد فکر باید محیطی را فراهم کنند که خلاقیت و آزمون اندیشه‌ها را ممکن سازد، ضمن اینکه قدری ساختار و انضباط نیز فراهم آورد. سازمان‌ها برای ساختن چنین محیطی باید به افراد فرصت تعامل غیررسمی بدهند، سیستم‌هایی را برای کدگذاری و ذخیره‌سازی دانش طراحی و مستقر کنند، افراد خبره را استخدام کنند، و سبک و مدیریت شکیبایی را نیز در اولویت قرار دهند. همچنین این سازمان‌ها باید برای کسب فکرهای جدید با افراد بیرون از سازمان از جمله مشتریان و تأمین‌کنندگان ارتباط برقرار کنند.
مرحله آماده‌سازی. بسیاری از اندیشه‌ها در مرحله خلق سرانجام نامعلومی پیدا می‌کنند یا قادر به جلب‌توجه افراد نیستند، ولی برخی، با شکلی روشن‌تر به مرحله آماده‌سازی راه می‌یابند. در این بخش از چرخه، اندیشه مشخص‌تر و ارزش آن از طریق آزمایش و تعیین اعتبار به‌طور گسترده‌تر معین می‌شود. کسانی که درگیری ایجاد یک اندیشه‌اند، کدگذاری دانش ضمنی خود را آغاز می‌کنند. برای مثال، یک دانشمند ممکن است مقاله‌ای علمی بنویسد و یافته‌های خود را در آن شرح دهد. ویژگی مرحله آماده‌سازی این است که صاحب اندیشه، دانش خود را باکسانی که بخشی از جامعه مورد وثوق آن‌ها را تشکیل می‌دهد در میان می‌گذارد. تشکیل گروه‌های تجربه ابزاری اثربخش برای انتقال دانش در مرحله آماده‌سازی است. این گروه‌ها بر اساس شایستگی خاص یا حوزه فعالیت شکل می‌گیرند. ایجاد یک پایگاه اطلاعاتی از نشانی‌های انواع کسب‌وکار و دسترسی به مقالات از طریق اینترانت از جمله اقداماتی است که سازمان‌ها می‌توانند در این مرحله انجام دهند. استفاده از کارکنان متخصص و باتجربه در این مرحله اهمیت دارد. همچنین برقراری روابط قوی با مشتریان کلیدی و سایر شرکا و تشکیل تیم‌های همکاری از نمایندگان شرکت‌های مختلف با تمرکز بر اهداف مشترک، در این مرحله از چرخه حیات حائز اهمیت‌اند
مرحله انتشار. در این مرحله سازمان در جهت انتشار فکر یا فناوری تلاش می‌کند و واقعیت را می‌پذیرد که خواه‌ناخواه دانش درز می‌کند و تقلید از آن اتفاق می‌افتد.
بنابراین، اندیشه موردنظر را به‌عمد تبلیغ می‌کند و به طیف گسترده‌ای از مشتریان می‌فروشد. در این مرحله از چرخه تأکید بر بسته‌بندی و استانداردسازی دانش است.
همچنین با ایجاد پایگاه‌های دانش امکان دسترسی سریع به دانش برای کاربران فراهم می‌شود. در مرحله انتشار دانش به افرادی نیاز است که کار با مشتری را خوب بدانند و ارزش به‌کارگیری دانش شرکت را برای حل مسائل مشتریان تشخیص دهند. همچنین در این مرحله سازمان باید رقبا را به‌دقت زیر نظر داشته باشد تا از دانشی که آنان منتشر می‌کنند، استفاده کند.
مرحله تجاری‌سازی. در این مرحله اندیشه‌های اساسی به‌طور کامل انتشاریافته‌اند.
بسیاری از سازمان‌ها بر این باورند که به‌محض شناخته شدن دانش به‌طور گسترده، دیگر درباره آن نمی‌توان کاری انجام داد. این سازمان‌ها ممکن است به‌طرف زمینه‌های جالب‌تر حرکت کنند، ولی حقیقت آن است که برای ایجاد ارزش از دانشی که به مرحله تبدیل‌شدن به محصول رسیده است، فرصت‌های فراوانی وجود دارد. در این مرحله سیستم‌هایی موردنیازند که روش‌های جدید تجاری‌سازی دانش موجود را تشویق کنند. برای مثال شرکت »درونت« امتیاز اختراع منابع عمومی را می‌گیرد، تعبیر، تفسیر و بسته‌بندی می‌کند و به‌صورت پایگاه اطلاعات باقابلیت دسترسی سهل و آسان به فروش می‌رساند. شرکت هلندی پینگ روکند، که خدمات فناوری اطلاعات ارائه می‌دهد از فروش کتابخانه زیرساخت فناوری اطلاعات، کسب‌وکار بسیار، سودآوری را ایجاد کرده است، این کتابخانه‌اساسا مجموعه‌ای از استانداردها و تفاهم‌نامه‌ها برای ایجاد سیستم است. ایجاد ارزش از دانش تجاری شده به‌روز بودن را الزامی می‌سازد.
0 نظر