سلامتی، ایمنی و رفاه کارکنان

سلامتی عبارت است از رفاه فیزیکی، روانی و یا رها بودن و عدم ابتلا به بیماری‌های جسمی، روحی، روانی و روانی تنی. ایمنی شرایطی است که منابع انسانی را از عوامل مضری که می‌تواند سلامتی آنان را به خطر اندازد، مصون دارد و رفاه به معنی تن‌آسایی و آسودگی است.

اهم نکات پیام‌ها و برنامه‌های مربوط به تأمین سلامتی، ایمنی و رفاه کارکنان

1- تشویق کارکنان به منظور تقلیل حوادث و سوانح

2- تشویق کارفرمایان به منظور فراهم کردن برنامه‌های تندرستی

3- تفویض اختیارات به سازمان

4- ایجاد کمیته نمایندگی جهت بررسی مشکلات

5- انجام تحقیقات مربوط به سلامتی کارکنان

6- کشف دلایل بین بیماری‌ها و کار

7- ایجاد ضوابط و معیارهای پزشکی

8- برگزاری دوره‌های آموزشی

9- ارائه برنامه‌های مؤثر مربوط به رعایت قوانین

10- تشویق مقامات مسئول به قبول مسئولیت

11- ارائه طریق به منظور گزارش‌گیری صحیح در رابطه با مسائل و مشکلات

12- تشویق کارگران، سرپرستان و... برای جلب مشارکت برای تقلیل سوانح

الف) سلامتی

سلامتی عبارت است از رفاه فیزیکی، روانی و یا رها بودن و عدم ابتلا به بیماری‌های جسمی، روحی، روانی و روانی تنی.

مبارزه با الکل و مواد مخدر

گواهی عدم اعتیاد به الکل و مواد مخدر، در تقلیل مشکلات ناشی از استخدام معتادین مؤثر می‌باشد.

مبارزه با سیگار

برخی از سازمان‌ها برنامه‌هایی برای ترك سیگار اجرا می‌کنند و برخی دیگر از استخدام فرد سیگاری ممانعت می‌کنند.

تعریف استرس

استرس عبارت است از عکس‌العمل‌های فیزیکی، روانی و یا شیمیایی بدن در مقابل رویدادها و موقعیت‌های وحشتناك، هیجان‌آور، گیج کننده و خطرناك و حساس برای انسان می‌باشد.

تقلیل فشارهای عصبی یا استرس

مدیران رده بالای سازمانی باید عوامل استرس‌زا را شناسایی و آن را کم کنند.

ب) ایمنی

ایمنی شرایطی است که منابع انسانی را از عوامل مضری که می‌تواند سلامتی آنان را به خطر اندازد، مصون دارد.

عوامل حادثه‌ساز در محیط کار

الف) رفتار کارکنان

ب) شرایط فیزیکی نامطلوب محیط کاری

ج) ابزارآلات غیراستاندارد و یا فرسوده

الف) رفتار کارکنان

1- عدم استفاده از وسایل ایمنی

2- شوخی در محیط‌های کاری

3-  عجله در انجام کارها

4- جابجایی اجسام سنگین با دست

5- عدم استفاده از لباس‌های مطلوب کاری

6- عدم رعایت قوانین و مقررات

7- عدم نظارت مکفی مدیران و سرپرستان

ب) شرایط نامطلوب محیط کار

1- عدم وجود حفاظ‌های لازم در محیط‌های کاری

2- کمبود نور، حرارت، وسایل تهویه

3- آلودگی‌های صدا، ارتعاشات و تشعشعات

4- گازها و مواد مسموم کننده و شیمیایی

5- مواد سرطان‌زا

6- شرایط نامطلوب بیولوژیکی از قبیل باکتری‌ها...

7- فشارهای عصبی ناشی از موارد فوق

8- عدم استفاده از وسایل هشدار دهنده 9- جابجایی وسایل و علامات ایمنی

تحقیقات ایمن‌سازی محیط‌های کاری

تحقیقات ایمن‌سازی محیط‌های کاری به منظور یافتن عواملی است که ایمنی کارکنان را در محیطهای کاری به مخاطره می‌اندازد.

ارگونومی

عبارت از مطالعه و بررسی روابط بیولوژیکی میان فعالیت‌های فیزیکی انسان با شرایط محیط کار می‌باشد.

اقدامات لازم برای ایمن‌سازی محیط کار

1- جلب حمایت مدیران رده بالا

2- تعیین مسئول ایمنی

3- طراحی عملیات و محیط کاری با توجه به نکات ایمنی

4- آموزش نکات ایمنی به کارکنان

5- ثبت اطلاعات سوانح

6- تجزیه و تحلیل حوادث

7- انجام مسابقات ایمنی

8- اجباری نمودن رعایت قوانین

جلب حمایت مدیران رده بالای سازمان

حمایت مدیران رده بالای سازمان از طریق شرکت در جلسات ایمن‌سازی، نظارت بر اتفاقات، رعایت قوانین ایمنی و... باعث تقلیل حوادث می‌شود.

تعیین مسئول ایمنی

این مسئول باید بتواند در مورد رعایت مسائل بهداشتی و ایمنی دستورات لازم را صادر کند و آموزش‌های لازم را به کارکنان بدهد.

طراحی عملیات و محیط کاری با توجه به نکات ایمنی

محیط کاری امن باید نظیف، روشن و دارای تهویه‌های لازم باشد. ابزارآلات باید استاندارد باشند و از علایم هشداردهنده استفاده شود.

گام‌های لازم در آموزش کارکنان جهت رعایت نکات ایمنی

1- القا نمودن لزوم رعایت نکات ایمنی به کارکنان جدید

2- آموزش نکات ایمنی

3- تشکیل کمیته‌های ایمنی

4- برگزاری جلسات ایمنی

5- استفاده از نشریه داخلی ایمنی

6- استفاده از علایم هشداردهنده ایمنی

خسارات ناشی از حوادث و سوانح

1- خسارت مستقیم شامل حقوق و دستمزد پرداختی به کارکنان مجروح و از کار افتاده یا... می‌باشد.  

2- خسارت غیرمستقیم

شامل هزینه‌های مالی مربوط به تحقیقات، ریشه‌یابی‌ها، جایگزینی نیروی جدید به جای مرحومین و از کارافتادگان و عقب‌افتادگی در کارها می‌باشد.

مسابقات ایمنی

رقابت سالمی است بین اعضای واحدهای مختلف یک سازمان. هدف استفاده از این روش در واقع القای رعایت نکات حفاظت و ایمنی به کارکنان است.

اجباری نمودن رعایت قوانین و مقررات ایمنی

درصدی از کارکنان را باید با ترس از قانون و تنبیه به رعایت قوانین و مقررات مجبور نمود.

ج) رفاه

به معنی تن‌آسایی و آسودگی است. هدف، انجام اقداماتی به منظور تأمین تندرستی و رواندرستی کارکنان است.

اهم وظایف ادارات رفاه

1- ایجاد تعاونی‌های مسکن و تأمین مسکن ارزان‌قیمت برای کارکنان

2- بیمه و بازنشستگی

3- ایجاد شرکت‌های تعاونی مصرف

4- ایحاد مهدکودك در جوار محیط کار

5- پرداخت کمک‌های نقدی و غیرنقدی

6- ایجاد سرویس‌های رفت و آمد

7- ایجاد صندوق‌های قرض‌الحسنه و پس‌انداز

8- در نظر گرفتن مرخصی‌های استحقاقی و استعلاجی

9- ایجاد مراکز مشاوره و راهنمایی کارکنان

10- ایجاد غذاخوری و کانتین در محیط کار

11- ایجاد اماکن رفاهی، تفریحی و ورزشی

12-  ایجاد درمانگاه در محیط کار